Bij een vertrek als hoofdredacteur van PiP na 22 jaar past een gedegen terugblik, maar die is in een redactioneel van 800 woorden natuurlijk niet te geven. Daarom kies ik ervoor om aandacht te vragen voor één oude en één nieuwe kwestie: de spanning tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek en de veranderingen in het schrijven die internet nu aan ons opdringt. De redactie zal er in de toekomst mee te maken krijgen.

Mariëtte Lusse is lector Kinderarmoede bij Hogeschool Rotterdam. Haar kennisveld zit helaas behoorlijk in de lift sinds corona, de energiecrisis en de hoge inflatie. Wat moet een pedagoog met kinderen in armoede? Is armoede niet een economisch probleem dat met een zak geld is op te lossen? Is pedagogiek pleisters plakken of een achterhoedegevecht? Dat ligt volgens Lusse toch echt genuanceerder. Ze legt het allemaal uit in een interview met Bob Horjus.

Veel problemen in het onderwijs komen voort uit een kennisinfrastructuur die wetenschap en vakmanschap van elkaar scheidt. In dit artikel gaat het met name over het onderwijs en over leraren, maar de analyse is breder van toepassing. We zijn dringend toe aan een nieuwe kennisinfrastructuur die pedagogisch vakmanschap centraal stelt. Handelingsonderzoek kan daarbij helpen.

Vier jaar geleden werd het schoolteam van een sbo-school in Amsterdam Zuidoost getraind in traumasensitief onderwijs (TSO). Directeur Desiree Middelkoop vertelt: ‘Ik kan nu echt zeggen dat TSO voor iedereen in de school rust brengt. Soms loopt de stress op, maar het is ook net zo snel weer rustig.’ Leony Coppens en Marthe Schneijderberg bespreken hier het belang van traumasensitief onderwijs, de opbrengsten van de daarvoor ontwikkelde training, plus het belang van meerjarige schoolbrede inzet op TSO.

De theatervoorstelling ‘U.P.’ (Under Pressure) gaat over prestatiedruk bij kinderen in groep 8. De voorstelling maakt de belevingswereld van het kind invoelbaar, waardoor het publiek met educatieve en pedagogisch professionals zich geraakt voelt en in actie wil komen. De theatervoorstelling met nabespreking is ontwikkeld vanuit het project ‘Opgroeien en opvoeden in een prestatiemaatschappij’ van het Lectoraat Opvoeden voor de Toekomst, verbonden aan Fontys Pedagogiek.

Je voornaam is een belangrijk onderdeel van je identiteit. Je wordt ermee aangesproken, je reageert erop, en je wordt er misschien op beoordeeld. Maar je hebt er niet zelf voor gekozen, dat hebben je ouders gedaan. Hoe kwamen zij tot hun keuze en hoe beïnvloedt je voornaam je leven?

De brugfunctionaris is een nieuwe functie in het onderwijs. Voor PIP 121 van juni 2021 deed Cees Grol hiernaar een verkennend onderzoek. De functie van brugfunctionaris is in het leven geroepen om de alom gezochte samenwerking tussen ouders, leerlingen en schoolteam te bevorderen. Recent kwam de brugfunctionaris opnieuw in het nieuws naar aanleiding van de groeiende armoedeproblematiek, nu in de persoon van Isil Gökce, werkzaam bij de basisschool Kleurenpracht in Zaandam. Zij vertelt haar verhaal aan Peter van der Doef.

Het boek 12-23 beschrijft kortdurende hulp voor jongeren in de leeftijd van 12 tot 23 jaar met problemen thuis, op school, in de vrijetijd en op het gebied van gezondheid. De hulp richt zich op het signaleren, voorkomen en oplossen van problemen van jongeren en hun ouders. Het doel is de mogelijkheden en ontwikkelingskansen van jongeren te vergroten, zodat zij (weer) een positieve en actieve bijdrage kunnen leveren aan hun woon- en leefomgeving en kunnen meedoen in de samenleving.

Op school, de BSO of in de kinderopvang: Je hebt met verschillende mensen te maken. Tussen culturen bestaan grote verschillen over de vraag hoe men hoort te communiceren. In sommige culturen is het uiten van emoties een signaal van oprechte bedoelingen. In andere kent men juist aan zelfbeheersing de hoogste waarde toe en ziet men het uiten van emoties als teken van geestelijke onvolwassenheid. Sommige mensen formuleren de boodschap tussen de regels door. Anderen verlangen juist een duidelijke boodschap, zonder omwegen. En zo zijn er nog talloze andere verschillen tussen culturen als het gaat om communiceren.

Sinds kort zijn er bij vier kinderboeken van dr. Martine Delfos luisterversies toegevoegd. Martine heeft onder andere Het jongetje Robbert ingesproken. In het boek gaat de verteller in gesprek over Robbert en legt uit wat er aan de hand is en wat Robbert kan doen om zijn leerangst kwijt te raken.

Binnenkort start de Week van de Hoogbegaafdheid (4 maart tot en met 11 maart). Het doel van deze week is om kennis over hoogbegaafdheid te verspreiden en vooroordelen en misvattingen proberen weg te nemen. Mede daarom staan we stil bij het boek Het IQ en de intelligentie. De illusie van meten van dr. Martine France Delfos.
 

Dit praktische boek helpt bij het begeleiden van communicatie. Een veilige relatie, gelijkwaardig contact maken vanuit een open belangstellende houding, is een basisvoorwaarde. Echter is het ook belangrijk dat het gesprek een structuur heeft, zodat je niet verzandt in het verhaal. Dit boek biedt hiervoor een flexibele methode.

“Ze doen helemaal niks”
“Het zit er wel in, maar het komt er niet uit”

Herken je dit? Wil je weten hoe je jouw leerlingen meer kunt motiveren?

Als je leerlingen niet gemotiveerd zijn is het hard werken voor de leraar. Je hebt het gevoel dat je voortdurend loopt te trekken terwijl de leerlingen lekker meeliften. Dat is zonde van jouw energie en jammer voor de leerlingen. Wat kun je doen?

Voor de jonge nieuwkomers van De Fakkel wordt 25 januari extra speciaal. Nadat zij in hun pyjama voor het Voorleesontbijt aanschuiven, worden zij voorgelezen door twee wethouders. Tijdens het Nationale Voorleesontbijt wordt voorgelezen uit prentenleesboek Kat Kaat is weg. Ook ontvangt de school een speciaal pakket dat kinderen helpt om spelenderwijs sneller Nederlands te leren. De Fakkel van basisschool Het Rinket in Heemskerk is een centrale opvangklas voor nieuwkomers. De actie komt tot stand in samenwerking met de stichting De Jonge Nieuwkomers.

Werken als bestuurder in het onderwijs is uitdagend, maar ook lastig. De auteurs van Stap voor stap naar stevig leiderschap hebben hier vanuit verschillende rollen in het onderwijs ruime ervaring mee. Het boek dat zij schreven is een praktische handreiking voor leidinggevenden in het onderwijs. De stapstenen helpen je als bestuurder. Als aanvulling op het boek is ook een serie video's verschenen, omdat het vandaag 'Internationale Dag van het Onderwijs'  is extra aandacht voor deze video's.

 

Je hebt één van de mooiste beroepen van de wereld gekozen. Toch voelt dat soms niet zo. Veel leerkrachten ervaren stress en vermoeidheid. Er is zelfs een groot risico op een burnout. Dit is een zelfhulpboek: een boek waarmee je direct aan de slag kunt om je stress te verminderen. Van tijdsmanagement en het vinden van de juiste balans tussen werk en privé tot het verhogen van je emotionele intelligentie en het motiveren van je leerlingen; je vindt het allemaal in dit boek.

Veel leerkrachten ervaren stress en vermoeidheid. Het probleem wordt steeds groter. Het aantal medewerkers dat uitvalt met een burn-out is het grootst in het onderwijs. Ook leerlingen ervaren stress. Maar liefst 46 procent heeft hier last van, constateerde het Trimbos-instituut eerder. Albert Mark van Leeuwen pleit daarom in de Volkskrant voor een ‘goedkope oplossing’ om leraren en leerlingen te beschermen.

Hoe krijg je zicht op de hulpvraag van een psychisch ontregeld kind? Peter van der Doef laat in Psychisch ontregelde kinderen zien dat hiervoor vier elementaire processen belangrijk zijn: cognitieve, relationele, emotionele en adaptieve processen. Deze processen spelen een rol in de ontwikkeling van ieder mens en krijgen bij psychische ontregelingen een specifieke invulling.

De uitstroom van sociaal werkers is hoog. Onderzoeker Marc Hoijtink vreest met grote vreze. De uitstroom is in meerdere opzichten een groot probleem. Niet alleen voor de hulpbehoevenden, maar (op termijn) ook voor het functioneren van de democratie, stelt Hoijtink. Hij vreest dat het sociaal domein voor te veel sociaal werkers op te veel plekken een giftige, demotiverende cocktail is die zij niet meer lusten.

Ongehuwde en niet geregistreerde ouders vinden het vaak lastig om zelf het gezamenlijk gezag aan te vragen. De overheid vindt het belangrijk dat gezamenlijk gezag makkelijker wordt geregeld. Want meer dan de helft van de eerstgeboren kinderen worden geboren buiten het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Daarom wordt per 1 januari 2023 de wet gewijzigd.

Op 30 november 2022 bracht het bedrijf OpenAI 'ChatGPT' uit, dat een universele schrijversassistent is die verschillende soorten hoogwaardige output kan genereren, waaronder schoolopdrachten. De output (bijv. scripties/essays/artikelen) van ChatGPT is zo goed, dat een doorsnee student ChatGPT zal gebruiken om de meeste van de schoolopdrachten met kleine revisies te voltooien.

Iedereen is wel eens bang of durft iets nog niet, dat is heel normaal. Maar als je iets eigenlijk wel graag wilt kunnen, maar nu nog te bang bent, dan kan je wel wat hulp gebruiken.

Het dappere durf-en-doe-boek, is een werkboek, speciaal geschreven voor kinderen tussen de 6 en 9 jaar, hun betrokken ouders/opvoeders, onderwijzers en/of hulpverleners.

Zou jij het leuk vinden om de boekenkast op school te verrijken met een boek? Lees dan snel hoe je een van de geselecteerde vijf boeken van Uitgeverij SWP kunt winnen!

Samenwerking is de spil van bijna alle menselijke prestaties en hoort bij ons zoals vliegen hoort bij vogels. Vogels hebben geen hoogtevrees en vliegen op grote hoogte, zonder angst voor de diepte en de val. Hoe anders gaan wij om met samenwerking. Ook al hoort dit bij onze menselijke natuur, de diepte en de val houden ons voortdurend bezig. Broodnodige samenwerking wordt vaak vermeden of dichtgetimmerd in procedures en regels.

Vriendschappen vormen een verrijking en verdieping van het leven. Dat geldt ook voor jongeren. Vriendschappen geven de sociale en emotionele ontwikkeling een ‘boost’. Met een vriendschap staan jongeren sterker in hun schoenen, kunnen ze het leven beter aan en leren ze zichzelf ook beter kennen. Vriendschappen hebben kortom een positieve invloed op tal van terreinen: van gedrag en leerprestaties tot welzijn.

Als we kijken naar de Nederlandse bevolking identificeert 10 tot 12% zich met één van de letters uit de lhbtiq+ gemeenschap. Dit komt neer op zo'n 1,7 tot 2 miljoen Nederlanders. Een heleboel mensen dus!

Bodypercussie is van alle tijden, leeftijden en culturen. Het is een smeltkroes van ritme, dans, beweging en sociale interactie waar (bijna) iedereen aan kan meedoen, omdat je alleen je lijf nodig hebt.

Kinderen en jongeren die buiten de lijntjes kleuren – het zijn de dromers, de ‘snelle Jelles’, de clowntjes, de uitvinders, de helpers of de dwarslopers. Velen van hen belanden in het hulpverleningscircuit, omdat hun gedrag niet wordt begrepen of als lastig wordt gezien. Soms krijgen zij een diagnose als ADD, ADHD of autisme. Vaker worden ze gelabeld aan de hand van hun gedrag, zoals brutaal, depressief of angstig. Maar is dat terecht?

Iedereen die kinderen om zich heen heeft, thuis, in de klas, op de sportclub of in de therapiekamer, kan voorbeelden noemen van reacties van kinderen die ze niet zomaar thuis kunnen brengen. Ineens liep hij weg of ineens werd hij boos of ineens wil het kind geen speelafspraakje meer maken terwijl dat gisteren nog het allerleukste op de wereld leek. Lang niet altijd kunnen wij als volwassenen achterhalen wat er gebeurd is dat een kind zo ‘anders’ reageert.

Samen met PiP is het programma ontwikkeld voor het Middagsymposium Orthopedagogische Hulpvragen. Tijdens deze middag wordt het belang van het CREA-model en de theorie van orthopedagoog J.F.W. Kok besproken.

Jonge kinderen spelen de hele dag door. Dat mag, meer nog: dat moet! Spel is een krachtige context waarin kinderen met ondersteuning van een vaardige begeleider volop groeien. Spelbegeleiding is verkennen, verbinden en verrijken. Samen op pad gaan en leren van elkaar.

Gemiddeld zit in elke schoolklas één kind dat slachtoffer is van mishandeling. Dat is er één te veel. Samen hebben we de verantwoordelijkheid om de veiligheid van deze kinderen te vergroten. Maar hoe doe je dat? Daar vragen we expliciet aandacht voor tijdens de Week tegen Kindermishandeling. Door het delen van ervaringsverhalen, kennis en het organiseren van activiteiten tijdens de week bieden we je handvatten waarmee je jouw aanpak van kindermishandeling kunt versterken.

‘Grondleggers van de pedagogie(k). Grote denkers over opvoeden: stemmen uit het verleden en hun weerklank in het heden en de toekomst’. Onder deze titel heeft De Vereniging tot Bevordering van de Studie der Pedagogiek (VBSP) haar tweejaarlijks congres gehouden. De foto op de voorkant van deze bundel symboliseert het onderwerp treffend: een opvoedeling omringd door bekende opvoeders/denkers zoals Janusz Korczak, Lev Vygotskij, Hannah Arendt en Henriëtte Pimentel.

 

In Nederland is iedereen verplicht ten minste een basiszorgverzekering af te sluiten. Bij het krijgen van kinderen kun je deze kosteloos meeverzekeren. Let wel op: Kinderen zijn niet standaard meeverzekerd met jouw zorgverzekering. Het is belangrijk dat je binnen vier maanden na de geboorte je kind aanmeldt. Zo riskeer je geen onnodige kosten.

Leraren in het basisonderwijs hebben een prachtig vak: het samen met ouders grootbrengen van kinderen en hen laten uitbloeien tot ‘mooie mensen’. Deze tijd vraagt daarin veel van leerkrachten. Ze krijgen te maken met meer kinderen met ‘problemen’ in de klas, ouders worden steeds assertiever en de samenleving legt van alles op het bordje van de basisschool. Hoe ga je hier als leraar mee om? De methode Transactionele Analyse (TA) kan leraren helpen.

Pleegzorg kun je beschouwen als een vorm van jeugdhulp. Of als een eeuwenoude manier waarop binnen een gemeenschap wordt gezorgd voor kinderen. Of als invulling van maatschappelijke betrokkenheid. Dat is het allemaal. Maar pleegzorg is vooral een verzameling verhalen over de manier waarop mensen zich verbinden met een kind dat niet bij hen geboren is.

Door de hoge inflatie hebben steeds meer mensen te maken met armoede. Ook op scholen merken ze dat steeds meer gezinnen geldproblemen hebben. Een vernieuwde handreiking voor scholen moet helpen om armoede te herkennen en bespreken. Het is belangrijk dat scholen sport en bewegen niet vergeten wanneer zij ouders helpen met vraagstukken rondom armoede. Sport en bewegen zijn een grote uitlaatklep voor veel kinderen en belangrijk voor de sociale participatie.

Nu verkrijgbaar als e-book | De negen verhalen in Vertrouwen in ieder kind volgen de belevenissen van Mevrouw Olifant en Professor Aap. Zij proberen de inwoners van het bos te helpen bij het oplossen van de problemen waar ze tegenaan lopen, problemen die vragen om een verandering. Beiden hebben de beste bedoelingen. Professor Aap helpt de inwoners van het bos volgens de traditionele of de probleem-georiënteerde methode. Mevrouw Olifant hanteert de Oplossingsgerichte methode.

De handreiking gezamenlijke huisvesting kinderopvang en onderwijs geeft gemeenten, scholen en kinderopvang inzicht in oplossingen voor knelpunten die binnen de huidige wet- en regelgeving ervaren worden bij de realisatie van gezamenlijke huisvesting. De handreiking gaat met name over het beter organiseren van gezamenlijke huisvesting en geeft tips voor financiering.

Pauline van Aken schreef in 2012 al een boek over presenteren voor volwassenen, maar zag dat kinderen ook erg kunnen worstelen met het geven van spreekbeurten. In dit interview legt Pauline uit hoe ouders en leerkrachten kinderen het beste kunnen ondersteunen bij het geven van presentaties.

NIEUWE AFLEVERINGEN | Hoe ga je om met een leerling die hoogbegaafd is? En wat kun je doen als een leerling komt thuis te zitten met een schooltrauma? In de podcastserie Een intense reis gaat Marije Hofland in gesprek met deskundigen gerelateerd aan het gelijknamige boek, waarin onder meer tips en adviezen staan voor ouders, leerkrachten en andere professionals die werken met hoogbegaafde kinderen.

Van 4 tot en met 11 november 2022 is het de Week van de Mediawijsheid. De campagne heeft dit jaar als thema ‘Like en cancel’, en gaat over het stimuleren van sociaal gedrag online. Het kan een uitgelezen moment zijn om extra aandacht te besteden aan het online gedrag en mediagebruik, zowel van de kinderen op de buitenschoolse opvang als leerlingen op school.

Kinderen, die een heel strenge, hardvochtige opvoeding hebben gehad, lopen meer risico op een depressie. Het verandert de manier waarop hun lichaam het DNA ‘leest’.

Deze dyslexietraining is ontstaan vanuit jarenlange individuele begeleiding van leerlingen met dyslexie in het voortgezet onderwijs en is als pilot op diverse scholen uitgeprobeerd en aangepast. De DyslexieSleutels zijn ontwikkeld om de zelfredzaamheid van leerlingen met dyslexie in de brugklas van het voortgezet onderwijs te vergroten.

In de afgelopen maanden is er informatie verzameld die een indicatie geeft over hoe het met gezinnen gaat. Het gaat om bestaande, openbaar toegankelijke cijfers. Ook is er een peiling gedaan onder 515 ouders. De combinatie toont een opmerkelijk beeld: Het gaat relatief goed met Nederlandse gezinnen.

Kinderen met het syndroom van Down zien niet alleen slecht in de verte, maar ook van dichtbij. Promotieonderzoek van Christine de Weger-Zijlstra van het Radboudumc toont aan dat deze kinderen veel beter zien met een bril die beide afwijkingen corrigeert. Met deze bril ontwikkelen ze zich bovendien beter.

Soms is het moeilijk om aan een boek te komen dat uit de handel is. Dat terwijl het zo zonde is om al die relevante kennis over pedagogiek verloren te laten gaan. Om kennisverlies tegen te gaan, wordt de kennisbank Pedagogiek Digitaal uitgebreid met boeken. De komende tijd houden we je op de hoogte van alle werken die online te vinden zijn.