Pedagogiek
in praktijk

‘Zelfs ik, afkomstig uit zo’n heel ander milieu, kon me gemakkelijk handhaven aan de universiteit, al voel ik me tot op de dag van vandaag schuldig, omdat ik in zo’n wereld gebleven ben, terwijl de vrienden uit mijn jeugd scheepswerflasser of classificeerder of bootswerker zijn geworden en vuil werk moeten doen voor een maandloon dat een hoogleraar in drie dagen verdient.’ Dat schreef Maarten ’t Hart in 1984 in zijn roemruchte pamflet De vrouw bestaat niet.

Jelmer Evers, docent geschiedenis aan UniC in Utrecht, was in 2013 medeauteur van Het Alternatief. Weg met de afrekencultuur in het onderwijs! Hij zette zich nadien vooral ook internationaal in voor het versterken van de positie van de leraar. Vorig jaar trad hij toe tot het dagelijks bestuur van de Algemene Onderwijsbond (AOb). Nu er naast de COVID19-pandemie van alles op de leraar afkomt, is het hoog tijd aan hem te vragen wat dat allemaal voor de leraar betekent. Bas Levering sprak met hem.

Kinderen met een migratieachtergrond en uit lagere sociaal-economische milieus kunnen een kloof ervaren tussen wat ze van thuis meekrijgen en wat ze op school moeten leren. Omgekeerd zijn de kennis en vaardigheden die leerlingen buiten school opdoen niet altijd herkenbaar voor leerkrachten, doordat ze zelf een andere culturele en sociale achtergrond hebben. Hoe kun je als leerkracht zicht krijgen op de ‘verborgen kennisbronnen’ van leerlingen en daar in de klas gebruik van maken? En wat levert het op?

Dit voorjaar deed het coronavirus, dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt, zijn intrede in Nederland. De virusuitbraak en de maatregelen om die in te dammen, hebben de leefomstandigheden van gezinnen drastisch beïnvloed. Door een beperking van hun sociale omgeving en fysieke leefruimte, werden gezinnen noodgedwongen op zichzelf teruggeworpen. Hoe beleven gezinnen deze bijzondere tijd en wat is de impact van de unieke uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd?

Ouders zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hun kind. Die ontwikkeling betreft, naast het lichaam, ook een eigen kijk op het leven: een levensbeschouwing. Als het om jonge kinderen gaat, delen ouders die taak met basisschoolleerkrachten. In dit artikel schetsen Duncan Wielzen en Ina ter Avest een situatie waarin beide werelden – die van thuis en van school – samenkomen. Voor de leerkracht een spannend moment, waarin kwetsbaarheid en professionaliteit samen zorgen voor een goede afloop.

Er lijkt ineens sprake van een geweldsgolf onder de jeugd. Neem begin dit jaar. Eind februari stak een 18-jarige in Alphen aan den Rijn een jongen van 16 jaar dood en werden nog drie anderen gewond. De volgende ochtend hield de politie in Rotterdam twee 16-jarigen aan op verdenking van het neersteken van twee jongens van 17 en 18 jaar. Dezelfde middag raakte iemand in Santpoort zwaargewond als gevolg van een steekpartij op een school. En zo ging het de dagen daarna door, met incidenten in Hulst, Hoofddorp, Diemen en opnieuw Rotterdam.

Godsdienst heeft zijn heiligen, oorlog zijn helden, film kent zijn sterren, populaire muziek haar toppers. We hebben ze groot gemaakt vanwege prestaties die we buitengewoon vinden. Ook de pedagogiek beschikt over mannen en vrouwen met een bijzondere status: onze Grote Pedagogen. Ze zijn dood, maar hun denken en doen leven voort in studieboeken, op conferenties, tentoonstellingen en bij herdenkingen. Zo iemand is de Tsjech Jan Amos Comenius. Driehonderdvijftig jaar geleden op 15 november 1670 overleed hij, 78 jaar oud, in Amsterdam. Leendert Groenendijk herdenkt hem met de lezers van PiP.

Voorkom achterstand! Geef tips aan ouders om geletterdheid te stimuleren. Zorg ervoor dat de doorgaande lijn van de ontwikkeling geletterdheid niet stagneert. Leerkrachten doen er goed aan om de ouders te benaderen en tips te geven voor thuisonderwijs.

Zebra, ook zeer geschikt voor kinderen met ouders met psychiatrische problemen. Waarom? Deze zeer persoonlijke bijdrage van auteur Arlette van Ipenburg zegt genoeg! Omdat het vandaag Blue Monday is, zogenoemd de deprimerendste dag van het jaar, deelt zij haar verhaal om anderen te inspireren.

Een veel voorkomende klacht van kinderen is dat ze een te vol hoofd hebben. Er zit spanning in hun lijf en vaak komen deze kinderen ook moeilijk in slaap. De verhalen uit De boodschap van de vogel helpen deze groep en brengen rust in hun volle hoofd.

Het kabinet heeft dinsdagavond 12 januari bekend gemaakt dat de kinderopvang (dagopvang en BSO) en het basisonderwijs gesloten blijven tot en met 7 februari 2021. Er wordt voor de kinderopvang en het basisonderwijs onderzocht of zij wellicht eerder weer geheel open kunnen, mogelijk vanaf 25 januari.

Uit een peiling onder Nederlandse Kinderopvangorganisaties blijkt dat de bezetting tijdens de huidige coronanoodmaatregelen gemiddeld nog geen 50 procent is ten opzichte van normaal. De kinderopvang heeft nog steeds de ruimte om meer kinderen op te vangen van ouders die werkzaam zijn in cruciale beroepen en van kinderen die zich in kwetsbare posities bevinden.

Wanneer een kind thuis komt te zitten van school, start voor het kind en zijn ouders soms een jarenlange zoektocht naar oorzaak en oplossing. Er is vaak hulp op de weg die afgelegd wordt, maar op sommige momenten kan het ook voelen alsof je wordt tegengewerkt. Diagnoses en de daarbij behorende ‘etiketjes’ openen deuren die anders gesloten blijven.

Het algemene beeld van toezicht en handhaving in de kinderopvang in 2019 is positief, zo blijkt uit het landelijk rapport van de onderwijsinspectie, die toezicht houdt op het toezicht. Gemeenten hebben in 2019 – net als in voorgaande jaren – hun wettelijke taken over het algemeen goed uitgevoerd.

Angst en stress bij kinderen in tijden van corona. Hoe ga je hiermee om? Deze vraag is ook in 2021 zeer actueel. Want hoewel de eindstreep in zicht is, hebben kinderen die angstig zijn of stress ervaren juist nú hulp nodig. De boeken uit dit bericht - waarin onder meer aandacht is voor de kracht van meditatie - kunnen begeleiders én kinderen hierbij helpen. Ook nu kinderen weer noodgedwongen thuiszitten.

De redactie wenst u alvast een gelukkig en bovenal gezond 2021! Wij hopen u ook in 2021 te inspireren met prikkelende en verrassende verhalen uit het werkveld! Ook in 2021 Op de hoogte blijven van het (vak)nieuws? Schrijf u in voor onze digitale nieuwsbrief!

Commissievoorzitter Chris van Dam heeft op donderdag 17 december het eindverslag aangeboden van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag aan Kamervoorzitter Khadija Arib. In het verslag, getiteld ‘Ongekend onrecht’, constateert de commissie onder meer dat bij de fraudeaanpak van de kinderopvangtoeslag de grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden.

Kobus, de dwarse krab is een interactief voorleesboek dat kinderen en hun begeleiders tips biedt om minder snel boos te worden of boosheid op een handige manier op te lossen. Het verhaal van Kobus is gericht op kinderen van 5 tot 8 jaar.

In dit rapport worden de eerste resultaten van een vragenlijst onderzoek naar de ervaringen van ouders en kinderen tijdens de sluiting van kinderdagverblijven in de periode van 16 maart tot en met 11 mei 2020 besproken, evenals ervaring rondom de heropening van kinderdagverblijven. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoekers van Universiteit Leiden en Tilburg University.

In deze coronatijd willen leerkrachten en stagiaires het liefst contact houden met alle kinderen van de klas. Vele scholen hebben al een manier gevonden om dit te verwezenlijken: videobellen, Teams of Zoom worden veel gebruikt.

De Gelijke Kansen Alliantie (GKA) heeft in november een regionaal dashboard beschikbaar gesteld aan gemeenten en scholen. Daarmee kunnen ze op basis van een aantal indicatoren gericht kijken naar onderliggende vraagstukken op het gebied van kansengelijkheid. Met data van de DUO en het CBS geeft het dashboard kwantitatief inzicht, wat helpt bij het analyseren van lokale uitdagingen.

Nederland gaat vijf weken op slot. Dat betekent dat veel kinderen weer noodgedwongen thuiszitten. Dit kan niet alleen bij ouders stress opleveren, maar ook bij kinderen. Denk bijvoorbeeld aan hyperventileren, nare gedachten en slecht slapen. Mindfulness en/of kindermediatie kan kinderen (en hun ouders) helpen in deze vervelende periode.

In de media kom je regelmatig berichten tegen over drukke kinderen, stress bij kinderen en overbelasting door toetsen op school of te drukke weekschema’s. Je leest dat kinderen moe zijn, blootgesteld worden aan te veel prikkels en last hebben van stressklachten zoals hoofdpijn. Er worden ook allerlei verschillende adviezen gegeven en oplossingen geboden, zoals yogacursussen, aromatherapie en emotietrainingen. Hoe weet je welke oplossingen echt goed zijn voor een kind en hoe je ze kunt toepassen op school