‘Wat wilden we: een nieuwe bestuurscultuur, wat kregen we: een bureaucraat als premier’, is de titel van een artikel van Frans Leijnse in De Correspondent (16 augustus 2024). Hij ziet in Dick Schoof het verlengde van het ambtenarenapparaat dat gezichtloos zijn opdrachtgevers (ministers) dient te volgen.

Pedagogen hoor je veel te weinig in het publieke en politieke debat, waarin zij juist nodig moeten opkomen voor het belang van het kind. Dat motiveerde Hanske Douwenga en Sophie Vermaning om, met andere pedagogen, in 2022 het Pedagogisch Collectief te starten. Saskia van Oenen interviewde hen over hun drijfveren, de activiteiten in dit collectief, en hun visie op het in 2023 verschenen Sectorplan voor de Hogere Sociale Studies dat die studies ook beter wil opschudden.

Ouders van kinderen met een levensbedreigende ziekte vinden het vaak erg moeilijk om hier met hun kind over te praten. Vaak stellen ze het uit, terwijl het zo belangrijk is dat ze tijdig het gesprek aangaan, zowel voor het kind als voor zichzelf en andere gezinsleden.

De samenleving polariseert, en de spanning die dit oplevert is terug te zien in de klas. Steeds vaker vinden studenten het lastig om zich in een groep te bewegen en gezamenlijk verantwoordelijkheid te dragen. In het onderwijs heeft de nadruk lang op individuele vrijheid en ontwikkeling gelegen en nog steeds zijn veel onderwijsvernieuwingen gericht op het individu. De waarden solidariteit en gelijkwaardigheid krijgen minder aandacht terwijl dit hard nodig is nu de democratie onder druk staat.

‘Longkanker is het directe gevolg van roken.’ Dit bericht uit de jaren vijftig van de twintigste eeuw veroorzaakte maatschappelijke onrust. Op verzoek van de regering onderzocht de Gezondheidsraad het verband tussen longkanker en tabak. In 1956 rapporteerde de raad ‘dat er inderdaad een associatie bestaat tussen longkankerincidentie en roken’. Een causaal verband werd betwijfeld. Om zware rokers niet te verontrusten en de tabaksindustrie te ontzien, luidde het advies een antirookcampagne alleen op de jeugd te betrekken.

Er is iets opvallends aan de hand in het basisonderwijs: scholen investeren steeds meer tijd en geld in de inzet van externe ondersteuners zoals jongerenwerkers, maatschappelijk werkers en schoolpsychologen. De pedagogische relatie tussen leerling en leerkracht staat hierdoor onder druk, stellen Windesheim-onderzoekers Rogier Kattenberg en Tessa de Wild. Is deze ontwikkeling wenselijk, als we willen inzetten op een stevige pedagogische basis in het onderwijs en daarbij willen werken vanuit de uitgangspunten van het normaliseren?

Gelukkig komen er steeds meer goede ideeën over hoe te evalueren in het basisonderwijs. De aanhoudende kritiek op het te veel toetsen van leerlingen zorgt ervoor dat zowel in de praktijk als in de wetenschap meer aandacht komt voor formatief evalueren. Hierbij krijgen leerkrachten en leerlingen samen de ontwikkeling in beeld en verbinden ze leerprocessen inzichtelijk aan leerdoelen en concrete vervolgactiviteiten. Bea Pompert beschrijft in dit artikel hoe dat eruit kan zien in de praktijk en wat dat vraagt van de leerkracht en de leerlingen.

Burgerschapsvorming, welke school is er niet mee bezig? De overheid heeft de burgerschapsopdracht aangescherpt en gepromoveerd tot een basisvaardigheid naast taal en rekenen. Daarin is veel aandacht voor het bevorderen van houdingen zoals verdraagzaamheid, duurzaamheid, ondernemendheid en betrokkenheid. Dit klinkt sympathiek, bijvoorbeeld vanuit bezorgdheid over polarisatie in de samenleving en de klimaatcrisis, maar is deze invulling van burgerschapsvorming wel pedagogisch verantwoord?

Kinderen in de knel willen soms iets heel anders dan ons het beste voor hen lijkt: dat ze weer naar huis mogen, hoewel ze daar ernstig werden verwaarloosd; dat ze weer mogen omgaan met de ouder die ze heeft mishandeld of misbruikt; dat ze spannende seks hebben met een veel oudere vriend; dat hun behandeling die misschien nog kansen biedt wordt stopgezet, omdat ze naar huis willen; of dat ze hulp krijgen om uit het leven te stappen, omdat het ze ondraaglijk zwaar valt.

Professionals op het brede gebied van de jeugdzorg hebben voortdurend te maken met kinderen in de knel. Hoe gaan ze om met de stem van dit kind? Goed luisteren als professional naar wat het kind naar voren brengt houdt ook in dat serieus op het verhaal van het kind wordt gereageerd.

Kinderen en jongeren met AD(H)D, waar help je ze mee? is een handboek boordevol tips voor ouders en de omgeving van kinderen met aandacht- en concentratieproblemen. Een boek dat ouders van kinderen met AD(H)D-gedrag meer inzicht én aanknopingspunten biedt om een zo passend mogelijke omgeving te creëren voor hun kinderen. 

Er is geen eenduidige definitie van hoogbegaafdheid en ‘dé hoogbegaafde’ bestaat niet. Bij hoogbegaafdheid denken we in eerste instantie aan moeilijke concepten kunnen begrijpen en aan snel kunnen denken. Maar bij hoogbegaafdheid hoort ook overspoeld raken door prikkels en je noodgedwongen aanpassen.

Issa ontvlucht op zestienjarige leeftijd de oorlog in Syrië, zonder zijn ouders. In Nederland vindt hij een nieuw thuis in de beschermde minderjarigenopvang in Amsterdam. Na ruim een jaar wordt Issa achttien en wettelijk volwassen. Op dat moment verliest hij alle steun en wordt hij overgeplaatst naar een onbekende stad. Voor zijn beste vriend Hamidie nadert nu ook zijn achttiende verjaardag. Wat is de impact van deze ingrijpende verandering?

Er ligt een schat aan waarde in de klaslokalen van de vrijeschool op het gebied van zingeving, het vieren van de seizoenen en verbinden met de natuur. Met De Knutseljuf maakt Jelka Matlung het vrijeschoolgedachtegoed toegankelijk voor iedereen. Het boek bevat 47 originele knutselwerkjes die aansluiten op de beleefwereld en ontdekkingsdrang van kinderen. Zinvolle, toegankelijke knutselactiviteiten waarbij gebruik gemaakt wordt van duurzame, veelal natuurlijke materialen.

Professionals in opvang en onderwijs voelen zich in toenemende mate geconfronteerd met jonge kinderen die ‘onbegrepen gedrag’ laten zien. Deze kinderen zijn meer dan gemiddeld druk, ongeconcentreerd en vertonen met regelmaat verstorend gedrag.

Apennoten is een muzikaal televisieprogramma van KRO-NCRV dat in 2016 bij NPO Zappelin gestart is. Nu is er voor dit boek een keuze uit de liedjes gemaakt, zodat de teksten en melodieën nog toegankelijker zijn voor leerkrachten en kinderen.

Eén aanpak van jeugdcriminaliteit is er niet. Het is daarom belangrijk om als politieagent/organisatie te kijken naar de juiste aanpak.

Jasper heeft een moeilijke start gemaakt in het leven. Het is een wonder hoe hij zich ontwikkelde nadat hij met 24 weken zwangerschap ineens al geboren werd. In die periode is het zo vaak spannend geweest, maar Jasper bleek een echte vechter en kwam (op het oog) al de moeilijkheden te boven.

Getraumatiseerde kinderen hebben vaak moeite met leren, met het reguleren van hun emoties en hun gedrag, en met vertrouwen in zichzelf en anderen. Doordat ze dagelijks te maken hebben (gehad) met onveilige of zeer stressvolle omstandigheden, zijn hun hersenen gericht op overleven in een bedreigende omgeving. Het gedrag van deze kinderen is voor leerkrachten vaak moeilijk te begrijpen, wat kan leiden tot gevoelens van machteloosheid en frustratie.

Dit boek biedt een verzameling van de tijdloze en bijzondere beeldverhalen die voor het eerst te zien waren in de Italiaanse editie van De honderd talen van kinderen. De verhalen laten je zien hoe interactief onderwijs kinderen kan voorbereiden om actieve deelnemers te worden in hun eigen leerproces.

De moeder van Nathalie vraagt zich al langere tijd af wat er met Nathalie is. Vaak twijfelt ze, op school is het een lief meisje, maar thuis ziet moeder heel iets anders. Rupsje nooit genoeg zegt haar moeder wel eens gekscherend, want dat is hoe het voelt; wat ik ook doe als moeder, het lijkt nooit het juiste, net niet wat ze wil of niet genoeg.

Sinds kort is de website www.jeugdpsychiatrie.nl vernieuwd. Met een overzicht van diagnostiek, behandelingen en casuïstiek.

Soms is het moeilijk om aan een boek te komen dat uit de handel is. Dat terwijl het zo zonde is om al die relevante kennis over pedagogiek verloren te laten gaan. Om kennisverlies tegen te gaan, wordt de kennisbank Pedagogiek Digitaal uitgebreid met boeken. De komende tijd houden we je op de hoogte van alle werken die online te vinden zijn.