Ook Van der Pas vertrekt in haar werk vanuit de constatering dat ouders in de opvoeding vaak uitsluitend worden beschreven vanuit het probleem van het kind. Sinds 1988 is zij begonnen hierover te schrijven, wat inmiddels geresulteerd heeft in de indrukwekkende tiendelige serie van Handboek Methodische Ouderbegeleiding. Het derde deel van dit Handboek verscheen in 2005 onder de titel Eert uw vaders en uw Moeders en verschijnt nu in een compleet herziene tweede druk onder de titel Opvoedproblemen nader bekeken. De kern van dit boek is het verklaringsschema dat Van der Pas heeft ontworpen van opvoedproblemen, bestaand uit drie domeinen: de werkvloer waar ouders bezig zijn met het eigenlijke opvoeden, de omstandigheden in brede zin waaronder zij hun kind grootbrengen en de bijzondere omstandigheden die een beschermende werking hebben ten aanzien van de werkvloer en als buffer dienen tegen verstorende invloeden. Deze bufferprocessen staan centraal in de uitwerking van het verklaringsschema die in dit boek wordt gegeven. Van der Pas onderscheidt vier buffers:
(1) Solidaire gemeenschap. Deze buffer verwijst naar maatschappelijke en politieke processen: naar een maatschappij, een landelijke en lokale, waar ouderschap op zijn waarde wordt geschat.
(2) Goede taakverdeling. Deze buffer verwijst naar solidariteit op en rond de werkvloer: alle taken die te pas komen bij het grootbrengen van een kind – van geld verdienen tot zwemtas inpakken – worden op een voor de direct betrokkenen bevredigende manier verdeeld.
(3) Metapositie. Deze buffer is het vermogen om het werkvloergebeuren te evalueren en bij te stellen.
(4). ‘Goede ouder’-ervaringen. Deze buffer is de emotionele winst van goed genoeg functioneren als opvoeder op de werkvloer.
Met dit boek wordt ouderbegeleiding een handelingskader geboden, waarbinnen gerichte en effectieve begeleiding mogelijk wordt. Het is resultaat van een creatieve reflectie op de hulpverleningspraktijk aan ouders, die de auteur veel internationale, wetenschappelijke erkenning heeft opgeleverd. De weg waarlangs zij tot het verklaringskader is gekomen wordt uitvoerig beschreven. Het is een weg van fabels en feiten. De fabel dat de meeste kinderen gezond van lichaam en geest worden geboren en ook zonder kleerscheuren groot worden. Het feit volgens Van der Pas dat het kind dat iets mankeert allesbehalve een uitzondering is. De fabel dat ouders hoog-volwassen zijn. Het feit dat ouders door de bank genomen dezelfde onvolmaakte personen zijn als de kinderen die zij moeten groot brengen. De fabel dat opvoedproblemen aanwijsbare oorzaken hebben die dicht bij huis en vooral bij de ouderlijke opvoeding moeten worden gezocht. Het feit dat veel kinderen ondanks problemen goed groot worden en dat dit te danken is aan omstandigheden ofwel bufferprocessen, die een gunstig tegenwicht bieden aan deze problemen. Dit is de reden waarom Van der Pas de aandacht middels dit boek wil richten op deze bufferprocessen. Een unieke prestatie, die een rijkdom aan handelingsmogelijkheden voor ouderbegeleiding biedt waaraan grote behoefte is.
A. van der Pas (2013). Opvoedproblemen nader verklaard. Handboek Methodiek Ouderbegeleiding, Amsterdam: Uitgeverij SWP.
